مردم ایران در روزگار باستان و پیش از اسلام بیش از 70 روز از سال را بنا به علل و انگیزه های گوناگون دینی اما بنا به یک دستور اصلی دینی یعنی ایجاد مقاومت در خود برای تاب آوردن رنج های ناشی از دوره ی آمیختگی نیکی و بدی به شادی و جشن می گذراندند. هنگامی که می بینیم پادشاهان هخامنشی (داریوش یکم، خشایارشا، اردشیر یکم، داریوش دوم و اردشیر دوم و سوم) مجموعا در 21 سنگ نبشته ی خود سخن را با چنین سپاسی از خداوند آغاز می کنند: «خدای بزرگ است اهورامزدا، که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم (انسان) را آفرید، که شادی را برای مردم آفرید.» شاید در نگاه نخست بپنداریم که با یک شعار ساده ی تبلیغاتی سروکار داریم، ولی زمانی که مشاهده می کنیم 15 سده پس از ایشان در سده ی سوم هجری موبد فَرنبَغ دادَگی بی آنکه از خط و زبان پارسی باستان و معنای آن سنگ نوشته ها و لوحه ها آگاهی داشته باشد به زبان پارسی میانه یا پهلوی در کتاب بُندهشن (آفرینش آغازین) که براساس نَسک های گمشده ی اوستا نوشته شده است، نه تنها چگونگی و علت آفرینش گیتی و انسان از نظر دین زرتشت بلکه علت آفرینش شادی برای انسان را بیان می کند، پی می بریم که با یک علت ژرف دینی برای شاد بودن روبرو هستیم. یعنی شاد بودن و شادزیستن در واقع یک خویشکاری یا تکلیف دینی است. چرا چنین است؟
می دانیم که بنا به افسانه و باور زرتشتی اهریمن یا «مینوی پلید» در برابر آفریده های نیک اهورامزدا، پلیدی های خویش را آفریده است و از این رو اهورامزدا زمان بی کرانه را کرانمند به سه هزار سال کرده تا در این مدت که «زمان آمیختگی اجباری نیکی و بدی است» انسان بتواند با کارهای نیک خود به خداوند برای چیرگی بر اهریمن یاری رساند تا در پایان اهورامزدا پیروز شود و برای آن که انسان بتواند این دوران آمیختگی رنج آور را تاب بیاورد خداوند شادی را برای او آفریده است.
بنابر بندهشن، گیتی و هر چه در آن نیکو است طی شش «گاهنبار» در یک سال 365 روزه و 12 ماهه که هر روزِِ هر ماه نام امشاسپندی دارد توسط اهورامزدا آفریده شده است. می نویسد: «نخست آسمان را آفرید» و «به یاری آسمان شادی را آفرید. بدان روی برای (آفریدگان) شادی را فراز آفرید که اکنون که آمیختگی است، آفریدگان به شادی درایستند.» (یعنی بتوانند بهتر مقاومت کنند)
بیرونی
1.میدیوزرم (میان بهار) جشنی که در چهل و پنجمین روز سال در روز «دی به مهر» "15" اردیبهشت هنگام خرمی و سرسبزی زمین برگزار می شده است. (روز آفرینش آسمان بنا به بندهشن)
2.میدیوشم (میان تابستان) برگزاری در سدوپنجمین روز سال در روز «دی به مهر» "15" تیرماه. (روز آفرینش آب ها)
3.پتیه شهیم (دانه آور) برگزاری در سدوهشتادمین روز سال در «انیران» روز "30" شهریور، هنگام رسیدن و دروی گندم. (روز آفرینش زمین)
4.ایاسرم (برگشت) برگزاری در دویست و دهمین روز سال در روز «انیران» "30" مهرماه به مناسبت بازگشت گله از چراگاه تابستانی. (روز آفرینش گیاهان)
5. میدیارم (میان سال) برگزاری در دویست و نودمین روز سال. در روز «بهرام» "20" ماه دی و اوج سرما. (روز آفرینش گوسفند یا «گاو مقدس یکتا آفریده»)
6. هَمَس پَِت مَدم در آخرین روز «اندرگاه» (پنجه دزدیده) در روز «وهیشتاوشت» که پیش آهنگ فصل بهار و فرود فروهرها از آسمان به زمین است. (روز آفرینش انسان)
به این جشن ها باید جشن های نوروز (10 روز)، مهرگان (10 روز) و جشن های ستایش آتش مانند سده، چهارشنبه سوری، یلدا (زایش دوباره خورشید یا مهر) و ... را نیز افزود.»
* : استاد مرتضی ثاقب فر، جامعه شناس، مترجم برجسته و نویسنده ی کتاب هایی چون: شاهنامه فردوسی و فلسفه تاریخ ایران، بن بست های جامعه شناسی، آگاهی آریایی، دین و دولت در ایران و مترجم کتاب هایی چون: یونانیان و بربرها، جامعه شناسی و فلسفه، ایران باستانِ یوزف ویسهوفر، شاهنشاهی هخامنشی، شاهنشاهی اشکانی، شاهنشاهی ساسانی، تاریخ هرودوت و بیش از 60 کتاب دیگر است.
تهیه و تنظیم : بخش ادبیات تبیان
در فصل نهم آثار الباقیه و در قانون مسعودی فصل 11 به تشریح مفصل جشن های ایرانیان پرداخته اند. به نوشته ی بیرونی و بندهشن نام های ماه ها همانند نام های امروزی ما بوده و نام های روزهای 30 روزه هر ماه چنین بوده است: «هرمزد، بهمن، اردیبهشت، شهریور، اسفندارمز، خرداد، اَمرداد، دی به آذر، آذر، آبان، خور، ماه، تیر، گوش، دی به مهر، مهر، سروش، رشن، فروردین، بهرام، رام، باد، دی به دین، دین، ارد، اشتاد، آسمان، زامیاد، مارسپند، انیران (انفران).» چنان که دیده می شود نام 12 ماه سال در میان این 30 نام نیز وجود دارد و هر گاه نام روز و ماه برابر می شده است جشن می گرفتند و بنابراین هر ماه، ایرانیان به این مناسبت یک روز جشن داشته اند. جشن های گاهنبارها نیز هر یک پنج روز ادامه داشته است و مهم ترین روز جشن روز آخر یعنی پنجم بوده است. نام های گاهنبارها و مناسبت آنها به طور خلاصه چنین است:
بسم الله الرحمن الرحیم
سفره هفت سینی را به رسم سنت هر ساله در حال چیدن بودیم.
اوّلین چیزی را که با گفتن بسم الله در سفره می گذاشتیم همیشه قرآن خانوادگی مان بود که در انتها آن تاریخ و زمان ولادت خود و کودکان مان درج گردیده است.
همان طور که همسرم در پی چیدن هفت سین بود، قرآن را از میان سفره برداشتم و نیّت کردم و آن را گشودم ، سوره «یاسین» آمد. به به چه مناسبتی!! اوّلین سین قرآنی خویش را در سفره دلم چیدم: «سلام قولا من رب رحیم»( 50، یس).
سلام، اصل اسلام و راه سلامت زیستن انسان که توسط خالق و گوینده قرآن وضع گردیده است.
و در ادامه این نفس گیری از زلال قرآن سوره صافات را قرائت کردم تا هفت سین را درون سفره دلی که در آغاز سال پهن نموده ام کامل گردانم، «سلام علی نوح فی العالمین»( 79 ، صافات) سلام بر انسانی که آن را به دلیل نیکوکاری اش مستحق گردید و او از عباد و بندگان مومن به رب العالمین است.
«سلام علی ابراهیم» (109، صافات) و «سلام علی موسی و هارون» ( 120 صافات)، تمامی این بزرگواران تاریخ بشری به دلیل این که محسن و نیکوکار و مومن بودند به سلامی از خدایشان اجر و جایزه گرفتند.
نه فقط آنها که تمامی مرسلین و نیکوکاران و مومنین مورد توجه مستقیم و بی واسطه خداوند بزرگ قرار گرفتند چرا که این سلام «قولا من رب رحیم» است.
پنجمین سین سفره قرآنی را دردلم قرار دادم و آن « سلام علی المرسلین»(181 صافات) بود.
دل، بی تابی می کرد و از درون خویش بلند ندا می داد و از «یاسین» مدد خواست تا ششمین سین قرآنی را بیابد و در بالاترین نقطه سفره دل آن را جای دهد جایی که همتای خود قرآن باشد و آن همان سلامی است که از آدم تا امروز بر تمامی عاشقان الهی توشه و توان ادامه راه داده است.
توبه آدم، نقش عرشه کشتی نوح، زمزمه ی ابراهیم و اسماعیل در بنای کعبه، ملجأ مادر موسی در کنار رود نیل و تسبیح مریم در توّلد مسیح در این سین و سلام قرآن نهفته است.
«سلام علی آل یاسین» (130 صافات)، سلام بر محمّد (ص) و علی (ع) و فاطمه (س) و حسن (ع) و حسین (ع) وائمه اطهار از ذریه ی حسین (صلوه الله و سلامه علیهم).
از سیری که در کلام الله داشتم شش سین قرآنی در سفره دل گذاشتم و دل هیجان زده یافتن هفتمین سین بود. لذت توجه خالق بزرگ بر مخلوق و محبوب خویش چنان روحم را مجذوب نمود که شیفته در خودی خود داد می زدم: آیا من کوچک هم می توانم مورد توّجه خداوند بزرگی قرار گیرم که بزرگی اش وصف ناشدنی است.
آیا من و آیندگان نیز می توانیم مورد سلام و توّجه مستقیم رب رحیم واقع گردیم.
قرآن را دوباره گشودم و به دنبال هفتمین سین نیت زدم و چنین یافتم:«سلام هی حتی مطلع الفجر»(5، قدر) و امیدوارتر از پیش لبخندی به روی تمامی خوبی های خلقت خالق زدم چرا که دانستم این سلام تا «مطلع فجر» و نهایت دنیا ادامه دارد.
با چشمی گریان دستانم را به آسمان بالا بردم و خدای مهربان را به قرآن قسم دادم و گفتم:
یا مقلب القلوب والابصار
یا مدبرالیل و النهار
یا محول الحول والاحوال
حول حالنا الی احسن الحال
تا من هم از محسنین گردم و بشنوم قول الهی را که می فرماید انا کذلک نجزی المحسنین و انه من عبادنا المومنین
نوشته: محسن سیداسماعیلی – گروه دین و اندیشه تبیان
تنظیم برای سایت: عسگری
سایت جامع گردشگری ایران
شبکه رزرواسیون هتل های ایران
بیابان ها و کویرهای ایران
سنگ نگاره های ایران
جاذبه های گردشگری ایران
ایرانگردی
رصدگاه
بقا در طبیعت
زنده ماندن در شرایط سخت
شکار در ایران
http://www.shekarchian.blogfa.com
با تشکر از جام جم
گرگان - خبرگزاری مهر: علی آباد کتول با داشتن جاذبه های فرهنگی و گردشگری و طبیعت بکر و زیبا به عنوان بهشت اکوتوریسم گلستان شناخته شده که در فصلهای مختلف سال از جمله نوروز گردشگران زیادی را به خود جذب می کند. | |
به گزارش خبرنگار مهر در گرگان، "کتول" نیز به مجموعه آبادی هایی گفته می شود که در درون دره کوه قرار دارد، زبان رایج اهالی این منطقه طبری و فارسی بوده ولی با این حال گویش های سیستانی، شاهرودی و خراسانی در بین مهاجران رواج دارد. "کتول" از دو واژه اوستایی "کته" و "اول" تشکیل شده که "کته" به معنای جا و مکان و "اول" به معنای شیب، دره و گودال است. کوه تکیانو در 22 کیلومتری جنوب شرقی علیآباد با ارتفاع دو هزار و 900 متر از جمله جاذبه های تاریخی این شهرستان که سرچشمه رودهای افراخته و کردروی است. همچنین ققلند (قرهقلند) با ارتفاع حدود و سه هزار و 39 متر در 27 کیلومتری جنوب علیآباد و در هشت کیلومتری جنوب شرقی روستای اَلِستان، کوه نیمه جنگلی گل و کوه نیله ته از دیگر جاذبه های این منطقه است. رودخانه چاه علی، رودخانه گرجوان ، آبشار زیبای کبودوال جاذبه این شهرستان را دوچندان کرده است. سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان علی آباد کتول گفت: این شهرستان، بهشت اکوتوریسم استان گلستان به شمار می آید و به توجه بیشتری نیاز دارد. رضا پورمهدی به خبرنگار مهر افزود: شهرستان علی آباد کتول از شهرستانهای مرکزی استان گلستان است که به دلیل داشتن موقعیت طبیعی مرتبط با مناطق جنگلی از نظر جاذبه های گردشگری موقعیت مناسبی دارد. وی اظهار داشت: ایجاد امکاناتی چون نمازخانه، فروشگاه، سرویس بهداشتی و ساختمان اطلاع رسانی از جمله اقدامات انجام شده در این مجموعه است. وی خاطرنشان کرد: احداث سنگفرش مسیر دسترسی به طول ۲۰۰ متر، احداث پل سنگی و دیواره سنگی، ایجاد روشنایی پایه فلزی مسیر دسترسی به پارک کبودوال و انتقال برق فشار قوی و نیز ساخت کمپینگ شامل سکوها، آلاچیق ها، تاسیسات برق و روشنایی کمپ از دیگر اقدامات است. رضا پورمهدی در گفتگو با خبرنگار مهر درگرگان افزود: در پی نخستین فصل بررسیهای این شهرستان در سال 86 بیش از 130 تپه و بنا که مربوط به دوران پیش از تاریخ و مربوط به دوران تاریخی و اسلامی است در این منطقه شناسایی شد. وی قدیمی ترین اثر شناسایی شده در این شهر را محوطه ای مربوط به هزاره چهارم پیش از میلاد یعنی هفت هزار سال پیش و جدیدترین آن را مربوط به دوره پهلوی اول دانست. پورمهدی خاطرنشان کرد: تاریخ این منطقه به هزاره چهارم پیش از میلاد می رسد و باستان شناسان این سازمان برای تعیین دقیق قدمت این شهر بررسی تاریخی غارهای این شهرستان را در دستور کار خود قرار داده اند. سرپرست میراث فرهنگی علی آباد کتول بیان داشت: پیش از این بررسیها، باستان شناسان تعداد آثار و محوطه های تاریخی فرهنگی این شهرستان را تا 70 اثر تخمین زده بودند که با این بررسیها، باستان شناسان موفق به شناسایی130 اثر دارای ارزش ثبتی در فهرست آثار ملی شدند. وی یادآورشد: آثار شناسایی شده شامل محوطه، تپه و بناهای تاریخی است و بناهای شناسایی شده متعلق به دوران اسلامی است که شامل چهار حمام، یک بنای مسکونی، یک پل و یک آسیاب آبی است که بیشترین آثار شناسایی شده در بخش جلگه ای شهرستان کتول قرار دارد. پورمهدی گفت: صنایع دستی رایج این شهرستان مانند قالی، نمد، پارچه های دستباف ابریشمی موسوم به "چوخا" و چادرشب بافی از دیگر جاذبه های این شهرستان به شمار می آید. معاون فرماندار علی آبادکتول گفت: بیش از 1.5 میلیون مسافر در سال جاری به این شهرستان سفر کرده اند. وی اظهار داشت: راه اندازی غرفه های فروش، کمپینگ مسافران، سنگ فرش کردن مسیر آبشار و تغییر مسیر دسترسی به منطقه گردشگری از جمله اقدامات صورت گرفته در ارائه تسهیلات و خدمات رسانی به مسافران و گردشگران است. وی خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط خاص جغرافیایی، اقلیمی و پتانسیلهای گردشگری فراوان در این شهرستان این منطقه توانسته به عنوان پایلوت گردشگری دراستان مطرح شود.
فرماندار علی آبادکتول گفت: ایجاد سه منطقه ویژه گردشگری این شهرستان به سه میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد. علی دنکوب افزود: این سه منطقه ویژه گردشگری که از مصوبات سفر دولت به منطقه بوده در منطقه کبودال این شهرستان در حال اجرا است. وی اظهار داشت: همچنین ساخت دو هتل، احداث موزه مردم شناسی و موزه حیات وحش از دیگر مصوبات سفر دولت به منطقه است که در حال اجرا است. این روزهای که صدای پای بهار به گوش می رسد، شهرستان علی آباد کتول یکی از نقاط بکر و دیدنی استان گلستان برای طبیعت گردی و گذران تعطیلات نوروزی است. این شهرستان بکر و باصفا و پرجاذبه بیش از 125 هزار نفر جمعیت دارد.
منبع:خبرگزاری مهر |