5 امر ضروری جهت حضور در فضا(2)

در ادامه قسمت قبل به تشریح امور ضروری حضور انسان در فضا می پردازیم.

3- در جستجوی حیات تازه

پیش از پرتاب اسپوتنیک دانشمندان گمان می کردند که حقیقتاً منظومه شمسی باغ بهشت است. سپس نظریه ها رو به زوال گذاشت؛ ثابت شد که خواهر زمین- زهره- آتشین و جهنمی است. حتی امیدها در مورد مریخ و ماه هم به یأس بدل شد زمانی که کاوشگرهای مارینر منظره دهانه های آتشفشانی ماه را ارسال کردند و سطح نشین های وایکینگ موفق نشدند حتی یک مولکول ارگانیک مجزا روی مریخ بیابند. اما اخیراً گزینه های محتمل برای حیات مجدداً قوت گرفته ا ند؛ مریخ دوباره امیدوار کننده به نظر می رسد. همچنین احتمال می رود که قمرهای دیگر سیارات - به ویژه اروپا و انسلادوس  - دریاهای زیرزمینی پهناوری داشته باشند و مقادیر کافی از مواد اولیه لازم برای زندگی در آنها موجود باشد. حتی ممکن است زمانی زهره را اقیانوس هایی فرا گرفته باشند.

ناسا درباره مریخ روش جستجو به دنبال آب را در پیش گرفته است، برای اینکار علاوه بر جستجوی مستقیم ترکیب موجودات زنده به دنبال نشانه هایی از حیات در گذشته و حال می گردد. آخرین مأموریت آن مریخ نشین فونیکس 13 است که مرداد سال گذشته مسافرت 10 ماهه خود را آغاز کرد و پس از طی مسافت 679 میلیون کیلومتری مابین زمین و مریخ، روز 6 خردادماه جاری در نقطها ی ناشناخته در قطب شمال سیاره سرخ فرود آمد.

فونیکس مجهز به یک دوربین، آزمایشگاه پیشرفته و بازوی رباتیکی 2.35 متری است. این مریخ نشین پس از کندن حفره ا ی در محل با کمک بازوی رباتیک خود، با حرارت دادن نمونه های یخی بدست آمده، به دنبال نشانه هایی از مولکول های آلی (کربن و هیدروژن) بود. و سرانجام پس از قرن ها تلاش برای کشف ترکیبات آب در سیارات دیگر، مریخ نشین فونیکس موفق به پرده برداشتن از این راز بزرگ شد. تصاویر متعددی که نشان دهنده تصعید یخ های نمایان شده پس از حفاری در نزدیکی محل فرود فونیکس در قطب شمال مریخ هستند،وجود یخ آب در این سیاره را تایید می کنند.

مأموریت مرحله بعدی ناسا، راه ا ندازی آزمایشگاه علوم مریخ(MSL)  است؛ سطح پیمایی با اندازه یک خودرو که برای پرتاب در اواخر سال 2009 برنامه ریزی شده و قرار است یکسال بعد نیز فرود بیاید.

بدین ترتیب، دانشمندان بتدریج مایلند که به سوی جستجوی مستقیم موجودات زنده یا بقایای آنها بازگردند. ایسا در سال 2013 تصمیم دارد که سطح پیمای اگزومارس خود را به سوی مریخ بفرستد.

اگزومارس مجهز به آزمایشگاه شیمی نظیر وایکینگ و شاخصاً چارچوبی جهت حفاری سطح مریخ است که توانایی فرورفتن تا عمق دومتری را فراهم می کند که این عمق به جهت گذر از لایه های سطحی سمّی و دسترسی به مواد آلی محتمل کافی است.

بیشتر دانشمندان سیاره شناس اولین اولویت شان-نه تنها در زمینه جستجو به دنبال حیات بلکه بطور عام درمورد کشف منظومه شمسی- آوردن نمونه هایی از خاک مریخ به زمین برای تحلیل و بررسی است.

حتی مقدار بسیار کم این نمونه ها می تواند مسیر طولانی سرگذشت این سیاره را پیش روی ما آشکار سازد، چنانکه در مورد نمونه خاک ماه در مأموریت آپولو نیز صادق بود.

در مورد قمر مشتری-اروپا- اولویت دانشمندان تهیه مدارگردی است که بتواند به سوالاتی در مورد شکل ظاهری این قمر و پاسخ میدان گرانش آن به کشش وارده از سوی مشتری جوابگو باشد. در صورتی که درون آن دریاهایی قرار داشته باشد، سطح سیاره به اندازه 30 متر بالا و پایین می شود و درغیر این صورت این جابجایی در حدود یک متر است. مجموعه تفاسیر از میدان مغناطیسی و رادار نافذ زمینی نیز میتواند ما را به وجود اقیانوس رهنمون سازند و دوربین ها سطح آنرا به منظور آمادگی برای فرود سطحن شین نهایی و دستگاه حفاری آن تصویربرداری می کنند.

در مورد قمر تایتان، مأموریت مدارگرد کاسینی 16 و نمونه بردار هایگنز 17 همچنان در حال پیشرفت و پیگیری است. جوّ مشابه زمین تایتان، امکان استفاده از بالون هوای داغ را برای غوطه وری و پایین آمدن و در نهایت جمع آ وری خاک و سنگ از روی سطح آنرا فراهم می کند. هدف از این کار بنا به گفته جاناتان لونین از دانشگاه آریزونا،"تحلیل و بررسی ساختارهای آلی سطحی به منظور یافتن روندهای اصولی و منطقی است که دلالت بر خودسازمانی افتگی داشته باشند، که به نظر ما عمده دلیل سرچشمه حیات روی کره خاکی ماست. "

در نهایت ژانویه امسال، ناسا شروع به مطالعه این قبیل مأموریت ها بطور جدی نمود. این سازمان قصد دارد سال آینده از بین دو قمر اروپا و تایتان یکی را جهت کاوش انتخاب کند تا در نهایت کاوشگر دو میلیارد دلاری در یک دهه آینده کار خود را آغاز کند.

4- توصیف پیدایش سیاره ها

نظیر سرچشمه حیات، منشأ پیدایش سیاره ها نیز فرآیندی پیچیده و چند مرحلها ی است. اولین سیارها ی که بوجود آمد، مشتری بود و نقطه شروعی برای تولّد دیگر سیاره ها. آیا این سیاره مثل باقی آنها به آهستگی بوجود آمده و یا مانند یک ستاره کوچک با یک صفیر جاذبها ی مجزا به دنیا آمده است؟ آیا این سیاره در دوردست خورشید تشکیل شده و سپس به سمت داخل کهکشان حرکت کرده است؟ و همچنین همانطورکه لایه های بالایی سنگین و غیرعادی مشتری نشان می دهند، آیا ممکن است این سیاره سر راه خود با برخوردهایی که داشته جهان های کوچکتری را از مسیر خود منحرف کرده باشد؟ مدارگرد ژونو 19 ناسا که پرتاب آن برای سال 2011 برنامه ریزی شده ممکن است پاسخ برخی از این سوالات را بدهد.

کسانی که روند تشکیل سیارات برایشان اهمیت و جاذبه دارد مأموریت استارداست 20 را پیگیری می کنند که سال گذشته نمونه هاییقمر زمین نیز مکان دیگری برای بررسی مطالعات پیدایش و تکوین گیتی است.

یکی از نکات عجیب و غریب منظومه شمسی این است که خرده سیارک های کمربند اصلی بطور مشخصی پیش از مریخ تشکیل شدها ند و در نتیجه تشکیل آنها به قبل از پیدایش زمین می رسد و دلالت بر این دارد که با آنها موجی از تشکیل سیاره ها به راه افتاده است، شاید مشتری هم در این موج بی تاثیر نبوده باشد.

به زمین بفرستد.

اتحاد جماهیر شوروی در اواسط دهه 80 میلادی بالون هایی را بسوی زهره فرستاد و سازمان فضایی روسیه نیز که پس از نرخ سریع اکتشافات سیارها ی اولیه، مدتهاست کاوشی جدّی نداشته، هما کنون برنامه هایی برای یک سطح نشین جدید دارد. مطالعات روی منشأ پیدایش سیاره ها با مطالعه در زمینه سرچشمه حیات تا حدود زیادی همپ وشانی و اشتراک دارد. جاکوسکی این ارتباط را اینگونه بیان می کند: "زهره در لبه داخلی ناحیه قابل سکنی واقع می شود، مریخ در خارج این لبه و زمین در میانه و فهم تفاوت های موجود میان این سیارات، محوری برای جستجو بدنبال حیات ماوراء منظومه شمسی ماست. "

5 -خروج از مرزهای منظومه شمسی

دو سال پیش کاوشگر فضایی قابل احترام وویجر دچار بحران تأمین بودجه شد و ناسا که از تهیه پول ناامید شده بود اعلام کرد که ممکن است این پروژه متوقف شود ولی خواست عموم مردم باعث شد که برنامه ادامه یابد. تاکنون دستان بشر به جایی دورتر از جایی که فضاپیمای وویجر 1 توانسته برسد، دست نیافته است؛ این فاصله در حال حاضر حدود 103 برابر فاصله زمین تا خورشید است سالانه به آن افزوده می شود.

 در سال 2002 یا 2004 (دانشمندان سر سال دقیق باهم اختلاف دارند) این فضاپیما وارد مرزی چند لایه ا ی و اسرارآمیز منظومه شمسی شد که ذرات خارجی بیرون رو از منظومه و همچنین گازهای داخلی بین سیارها ی به آهستگى پیش می روند.

اما وویجر برای مطالعه سیارات خارج منظومه شمسی طراحی شده بود نه فضای میان ستاره ا ی و همچنین باطری های پلوتونیوم آن در حال خالی شدن است. ناسا مدت هاست که قصد دارد یک کاوشگر در زمینه NRC اختصاصی روانه فضا کند در همین راستا گزارش فیزیک خورشیدی که در سال 2004 اعلام شد نیز اذعان می دارد که این سازمان بایستی هرچه سریعتر مأموریت خود را بسوی هدف از پیش طراحی شده آغاز کند.

فضاپیما بایستی فراوانی اسیدهای آمینه را در ذرات بین سیارها ی اندازه گیری کرده تا کشف کند که به چه میزان ترکیبات آلی پیچیده منظومه شمسی از خارج آن آمده اند؛ همچنین بدنبال ذرات ضدّ ماده  باشد که احتمالاً بوسیله سیاهچاله های مینیاتوری یا ماده تیره تشکیل شده ا ند؛ و اینکه کشف کند که چطور پرده های مرزی شامل تشعشعات کیهانی میتوانند آب و هوای زمین را تحت تأثیر قرار دهند؟

و نیز ببیند که آیا در حوالی فضای میان ستارها ی میدان مغناطیسی وجود دارد یا خیر، چراکه احتمالاً در تشکیل ستارگان نقشی تعیین کننده دارد. کاوشگر به عنوان یک تلسکوپ فضایی مینیاتوری عمل خواهد کرد و گرد و غبار منظومه شمسی که مانع مشاهدات کیهانی می شود را برطرف می کند.

محدودیت های بیرونی

یک کاوشگر بین ستاره ای ناحیه مرزی منظومه شمسی را کاوش می کند، جایی که گاز خروجی از خورشید باعث ایجاد گاز بین ستاره ای پیرامون می شود. این کاوشگر باید سرعت، دوام و ابزارهایی داشته باشد که کاوشگرهای پایونیر و وویجر ابداً در اختیار نداشتند.

تهیه کننده: محسن مرادی